Hoofdpijn

Hoofdpijn is een van de meest voorkomende pijnklachten. Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking (naar schatting 90 procent) heeft af en toe hoofdpijn. Hoofdpijn is in de meeste gevallen een onschuldige en kortdurende klacht die meestal vanzelf weer verdwijnt. Soms is hoofdpijn echter zo erg dat normaal functioneren bijna onmogelijk is.

• Soorten hoofpijn
• Wanneer arts raadplegen
• Wat kun je er zelf aan doen?
• Geneesmiddelen
• Meer informatie en advies
   

Soorten hoofdpijn

Er zijn vele soorten hoofdpijn, zoals migraine, (spier)spanningshoofdpijn, medicatieafhankelijke hoofdpijn en clusterhoofdpijn. Daarnaast kennen we hoofdpijn door bijholteontstekingen, hoofdpijn bij koorts of bij een kater. Soms wordt hoofdpijn veroorzaakt door een te hoge bloeddruk of een kwaadaardige aandoening van de hersenen.

Migraine
Migraine is een aanvalsgewijs optredende, meestal eenzijdige, matige of heftige, bonzende hoofdpijn. De duur van een onbehandelde aanval kan variëren van vier uur tot enkele dagen en kan gepaard gaan met misselijkheid of braken. Tijdens de aanval worden licht en geluid slecht verdragen. Soms kan spreken moeite kosten. Migraine ontstaat doordat de samenwerking tussen bloedvaten en zenuwbanen in de hersenen tijdelijk verstoord raakt. Meestal is er geen duidelijke aanleiding. Soms ontstaat een aanval na lang uitslapen, te kort slapen, een nachtdienst, na vasten of na stress. Vrouwelijke hormonen hebben invloed op de migraine. Sommige vrouwen krijgen steeds migraine rond de menstruatie.

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen een aanval uitlokken, bijvoorbeeld smaakversterker (in Chinese en kant- en klaargerechten), sulfiet (in wijn), nitraat (in bleekselderij, andijvie, spinazie, sla, venkel, koolrabi, spitskool, Chinese kool en rode bieten) en aspartaam (kunstmatige zoetstof). Een migraineaanval kan zich van tevoren aankondigen. Dit kan 30 minuten tot een uur voor de aanval gebeuren door het zien van schitteringen, sterretjes lichtflitsen of golvende beelden. Dit wordt een aura genoemd.

(Spier)spanningshoofdpijn
Bij spanningshoofdpijn is de pijn tweezijdig en wordt ervaren als een doffe, drukkende pijn die als een band om het hoofd zit. De meest herkenbare klacht bij deze vorm van hoofdpijn is de pijnuitstraling vanuit de nek. Naast de pijnklachten kan er misselijkheid zonder braken voorkomen. Spanningshoofdpijn kan zowel incidenteel als chronisch voorkomen.

Ook bij deze vorm van hoofdpijn zijn er verschillende factoren die de klachten kunnen uitlokken, zoals stress en spanning, overbelasting van verschillende spieren, veelvuldig terugkerende bewegingen (bijvoorbeeld overmatig kauwen van kauwgom), inspanningen (bijvoorbeeld het veelvuldig lezen van beeldschermen of het lezen van te kleine lettertjes) en houding- en bewegingsafwijkingen. Grote temperatuursveranderingen en extreme kou of extreme hitte kunnen ook spanningshoofdpijn uitlokken. Een bijzondere vorm van spanningshoofdpijn is de ‘weekendhoofdpijn’ die juist ontstaat door ontspanning en een ander levensritme. Denk hierbij aan het uitslapen in het weekend en de hoeveelheid koffie die erg kan afwijken van het weekpatroon.

Medicatieafhankelijke hoofdpijn
Medicatieafhankelijke hoofdpijn kan ontstaan wanneer er langdurig (drie maanden of langer) pijnstillers worden gebruikt tegen hoofdpijn. Medicatieafhankelijke hoofdpijn kan al ontstaan wanneer meer dan drie dagen per week of meer dan drie tabletten per dag paracetamol, ibuprofen of naproxen worden gebruikt. De klachten verdwijnen na het stoppen van deze medicatie. Je kunt je voorstellen dat dit niet eenvoudig is. Het gebeurt dan ook meestal onder toezicht van een arts.

Chronisch dagelijkse hoofdpijn
Bij mensen die dagelijks vijf of meer kopjes/glazen cafeïne houdende dranken, zoals koffie, thee, ijsthee of cola drinken, kan chronische hoofdpijn ontstaan. Deze vorm van hoofdpijn verdwijnt na het minderen of stoppen van de inname van cafeïne houdende dranken.

Clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn is een eenzijdige, heftige borende pijn die zich rondom of achter het oog concentreert. De aanvallen variëren zeer sterk, zowel de duur van de aanval, het aantal aanvallen per dag, als de duur van de periode (cluster) waarin deze aanvallen plaatsvinden kan verschillen. De periode kan variëren van enige weken tot enkele maanden, waarna een aanvalsvrije periode optreedt.

Deze aanvalsvrije periode kan enkele maanden tot zelfs een aantal jaren duren. Het aantal aanvallen per dag kan variëren van twee tot acht. De aanval zelf kan 15 minuten tot drie uur duren. De pijn bij een aanval is extreem hevig en gaat gepaard met tranende, rode ogen, een verstopte neus en bewegingsdrang. Uit onderzoek is gebleken dat de aanvallen meestal ontstaan tijdens de slaap.

De aanvallen bij clusterhoofdpijn kunnen worden uitgelokt door vaatverwijdende stoffen, zoals alcohol en bepaalde geneesmiddelen en door lage zuurstofspanning, zoals in de bergen en bij vliegreizen. In een enkel geval kan clusterhoofdpijn chronisch worden, waarbij jaren achtereen dagelijks aanvallen optreden.

Kinderen
Migraine en spanningshoofdpijn kunnen al op jonge leeftijd voorkomen. Omdat het voor jonge kinderen moeilijk is om aan te geven wat er precies aan de hand is, is het stellen van een diagnose een lastige zaak. School- en sportprestaties kunnen lijden onder de (niet behandelde) hoofdpijnklachten. Het is dus van groot belang dat je contact opneemt met je arts als jouw kind veelvuldig last heeft van hoofdpijnklachten.

Wanneer moet je een arts raadplegen?

• wanneer de hoofdpijn langer dan enkele dagen aanhoudt
• wanneer de hoofdpijn niet verdwijnt na het nemen vaqn medicatie
• bij hoofdpijn met stoornissen in het gezichtsvermogen
• bij uitvalsverschijnselen
• bij hoofdpijn met koorts, stijve nek, sufheid, en overgeven
• bij ouderen met hoofdpijn op de slapen
• bij hoofdpijn na een ongeval
• wanneer een zwangere hoofdpijn krijgt vanaf de 20ste week
• bij nieuwe hoofdpijn boven de 50 jaar
• wanneer er sprake is van clusterhoofdpijn
• wanneer er meer dan 1 migraineaanval per maand is
• wanneer er sprake is van pijnstillerafhankelijke hoofdpijn

Wat kun je er zelf aan doen?

Door het bijhouden van een hiervoor speciaal ontwikkeld hoofdpijndagboek kunnen jij en je arts een duidelijk beeld krijgen van jouw klachten. Het hoofdpijndagboek van de Nederlandse Vereniging van Hoofdpijnpatiënten kun je (tegen een kleine vergoeding) aanvragen door te bellen met 0900- 2020590 of downloaden via www.hoofdpijnpatienten.nl 

Probeer zoveel mogelijk de uitlokkende factoren te vermijden. Ook het aanpassen van leef- en voedingsgewoonten kan helpen hoofdpijn te verminderen:

• Zorg voor voldoende nachtrust.
• Eet op gezette tijden en sla nooit een maaltijd over.
• Drink minstens twee liter vocht per dag en eet vezelrijke voeding. Dit bevordert de stoelgang en daarmee de uitscheiding van hoofdpijnveroorzakende afvalstoffen.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging in de frisse lucht.
• Beperk het gebruik van alcohol en koffie (het is verstandig om je koffiegebruik doordeweeks te beperken, in het weekend niet te laat op te staan en een kopje koffie te nemen op dezelfde tijden als doordeweeks).

Geneesmiddelen

Hoofdpijn wordt door het overgrote deel van de mensen met zelfzorgmiddelen (middelen die je zonder recept kunt kopen) bestreden. In het geval van hoofdpijn door koorts, een kater of een bijholteontsteking kun je, indien andere maatregelen niet of onvoldoende helpen, een pijnstiller innemen. Een preparaat dat alleen paracetamol bevat heeft dan de voorkeur. Ook kun je gebruik maken van preparaten die ibuprofen of naproxen bevatten. Lees altijd eerst de bijsluiter aandachtig door. Let op eventuele bijwerkingen en op wisselwerkingen met andere geneesmiddelen.

Let op: Gebruik deze zelfzorgmiddelen nooit langer dan 14 dagen zonder je arts te raadplegen.

Hoofdpijn wordt ervaren als iets wat iedereen wel eens heeft en daar zeur je niet over. In de meeste gevallen wordt hoofdpijn ten onrechte niet als ‘echte’ aandoening gezien, waardoor deze klacht niet vaak aanleiding is om de huisarts te bezoeken. Onderschat echter je hoofdpijnklachten niet. Neem contact op met je huisarts als je hoofdpijnklachten

Meer weten?

Alle informatie lees je de folder Hoofdpijn, keelpijn en oorpijn of kom langs bij je Alphega apotheek. 

Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust eens langs bij Alphega apotheek. Wij zijn je graag van dienst.

Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt, raden we aan te laten controleren of ze samengaan met eventuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt. Geef het gebruik van deze zelfzorgmiddelen ook altijd door aan jouw apotheek.