Kinderziekten
Veel ziekten komen voortdurend voor onder de bevolking en zo besmettelijk dat kinderen bij een eerste contact de ziekte krijgen. Daarom worden ze kinderziekten genoemd.
Wat zijn kinderziekten
Inenten
Inentingsprogramma
Bijwerkingen
De bof
Kinkhoest
Mazelen
Rode hond
Roodvonk
Vijfde ziekte
Waterpokken
Zesde ziekte
Hersenvliesontsteking
Wat zijn kinderziekten
Het lichaam vormt bij het eerste contact antistoffen, waardoor de ziekte zelden of nooit een tweede keer bij dezelfde persoon voorkomt. Bijna ieder kind heeft wel eens vlekjes of blaasjes op de huid. Vaak betreft het een van de bekende kinderziekten. Deze ziekten zijn meestal het gevolg van een besmetting met een virus of bacterie.
Virale kinderziekten zijn; bof, mazelen, rode hond, vijfde ziekte, waterpokken en de zesde ziekte. Bacteriële kinderziekten zijn; kinkhoest, hersenvliesontsteking en roodvonk.
De tijd tussen het binnendringen van de ziektekiemen en de eerste ziekteverschijnselen noemen we de incubatietijd. Infecties met bacteriën kunnen doorgaans bestreden worden met medicijnen.
Inenten
Wie een kinderziekte heeft doorgemaakt, heeft tijdens deze periode afweerstoffen geproduceerd die in het bloed aanwezig blijven. Hierdoor is hij of zij niet meer vatbaar voor deze ziekte. Bij een vaccinatie wordt het lichaam geinjecteerd met dode of verzwakte ziektekiemen. Deze ziektekiemen zijn te zwak om de ziekte te veroorzaken, maar zetten het lichaam wel aan om afweerstoffen te maken. Door vaccineren wordt een kind dus immuun en is het neit meer vatbaar voor de betreffende ziekte. Om voldoende afweer op te bouwen, is soms meer dan één vaccinatie nodig.
Inentingsprogramma
In Nederland hebben alle kinderen de mogelijkheid kosteloos ingeënt te worden volgens een vastgesteld inenentingsprogramma. Ouders ontvangen automatisch bericht over deze inentingen en de tijdstippen waarop ze plaatsvinden.
| Fase | Leeftijd | Injectie 1 | Injectie 2 |
| Fase 1 | 6 - 9 weken | DKTP Hib HepB | Pneu |
| 3 maanden | DKTP Hib HepB | ||
| 4 maanden | DKTP Hib HepB | Pneu | |
| 11 maanden | DKTP Hib HepB | Pneu | |
| 14 maanden | BMR | MenC | |
| Fase 2 | 4 jaar | DKTP | |
| Fase 3 | 9 jaar | DTP | |
| Fase 4 | 12 jaar | HPV* | HPV* na 6 mnd |
* alleen voor meisjes
Bijwerkingen
Na het toedienen van vaccinaties kunnen er bijwerkingen ontstaan zoals branderigheid en zwelling van de prikplaats. Een enkele keer komen vijf tot twaalf dagen na de inenting koorts en huiduitlsag voor. Indien er koorts boven de 40 graden optreedt, is het belangrijk de huisarts te waarschuwen. Ook wanneer zich andere ongebruikelijke verschijnselen voordoen na een inenting.
De Bof
De bof wordt veroorzaakt door het bofvirus en komt voornamelijk voor bij kinderen tussen de zes en tien jaar.
Incubatietijd
Twee tot drie weken.
Verschijnselen
Het kind heeft geen eetlust, pijn bij het kauwen ( lijkend op oorpijn), hoofdpijn, buikpijn en lichte koorts. Na één tot twee dagen treedt aan één of aan beide kanten van de oorspeekselklier een zwelling op. De zwelling zit onder en net voor het oor en breidt zich uit naar de hals. In sommige gevallen kunnen de speekselklieren onder de tong en onderkaak ook opzwellen. Opletten als enkele dagen na het begin van de ziekte weer koorts optreedt of als het kind gaat braken.
Besmettelijkheid
Matig besmettelijk van 1 tot 2 dagen voor tot 5 dagen na het begin van de zwelling.
Verzorging
Houdt het kind binnen tot de zwelling verdwenen is. Geef het kind voldoende te drinken en zacht, niet zuur eten.
Complicaties
Bij jongens na het begin van de puberteit en bij mannen kan een zaadbalontsteking optreden . Ook kan soms een hersenvliesontsteking als complicatie optreden.
Huisarts raadplegen
Indien de koorts langer dan drie dagen aanhoudt, als het kind hoofdpijn of een pijnlijke stijve nek krijgt, bij veel braken en als het kind een zieke indruk maakt.
Kinkhoest
Kinkhoest wordt veroorzaakt door een bacterie.
Incubatietijd
Zeven tot tien dagen
Verschijnselen
De verschijnselen zijn in te delen in twee stadia. In het eerste stadium zijn een loopneus, hoesten en lichte temperatuurverhoging de belangrijkste verschijnselen. De klachten worden nog niet herkend als kinkhoest, maar de patiënt is wel besmettelijk. Dit stadium heet officieel het catarrale stadium.
Eén tot twee weken na het eerste stadium treden vooral 's avonds hoestaanvallen op. De hoestaanvallen gaan gepaard met hevige benauwdheid, gierende ademhaling en soms braken. De aanvallen treden op met korte tussenpozen, totdat ze eindigen in het moeizaam ophoesten van taai wit slijm uit mond en neus. In dit stadium, officieel het convulsieve stadium genoemd, kunnen ook nevenverschijnselen zoals een neusbloeding en bloedingen in het bindvlies van het oog optreden. Het kind voelt zich tussen de aanvallen door niet ziek. De klachten kunnen tot wel 3 a 4 maanden aanhouden.
Besmettelijkheid
Vanaf de eerste verkoudheidsverschijnselen tot vier weken na het begin van de hoestaanvallen. De besmetting vindt plaats door de lucht via besmette druppeltjes ( niezen en hoesten).
Verzorging
Het is vooral belangrijk niet in paniek te raken wanneer je kind een hoestaanval heeft. Probeer het kind gerust te stellen.
Complicaties
Een longontsteking kan een complicatie zijn van kinkhoest
Huisarts raadplegen
Voor het behandelen van een eventueel bijkomende luchtweginfectie neem je contact op emt je huisarts.
Mazelen
Mazelen is een zeer besmettelijke virusziekte die zich via de lucht verspreidt.
Incubatietijd
Zeven tot veertien dagen
Verschijnselen
De ziekte begint met hoge koorts, pijnlijke hoest, rode ogen en een loopneus. Na ongeveer twee dagen daalt de temperatuur om vervolgens weer te stijgen. Daarna ontstaan witte vlekjes met een rode rand aan de binnenzijde van de wang. Binnen enkele dagen ontstaat uitslag die zich snel verspreidt over het hele lichaam. Na drie tot vijf dagen verbleekt de huiduitslag en daalt de koorts.
Besmettelijkheid
Vanaf 4 dagen voor de eerste verkoudheidsverschijnselen tot 4 dagen na het ontstaan van de vlekjes op het lichaam.
Verzorging
Geef je kind voldoende koud te drinken en zacht te eten.
Complicaties
Oor- en longontsteking kunnen voorkomen
Huisarts raadplegen
Wanneer er drie dagen na het begin van de vlekjes opnieuw koorts ontstaat is het raadzaam de huisarts te raadplegen.
Rode hond
Rode hond is een goedaardige kinderziekte die zich verspreidt door met virus besmette luchtdeeltjes. Deze ziekte kan gevaarlijk zijn voor zwangere vrouwen, die geen antistoffen hebben, omdat ze niet zijn geënt of de ziekte nooit eerder hebben doorgemaakt. Rode hond kan afwijkingen veroorzaken bij het ongeboren kind.
Incubatietijd
Twee tot drie weken.
Verschijnselen
Over het algemeen zijn kinderen weinig ziek ( licht verkouden, vergrote lymfeklieren achter de oren en in de nek) Soms zijn de keel en gehemelte rood. In een enkel geval is er sprake van koorts. Na 24 uur verschijnen de eerste rode vlekjes op het gezicht, deze verspreiden zich binnen een paar uur over romp en ledematen. De vlekjes verdwijnen na enkele dagen weer.
Besmettelijkheid
Van tien dagen voor tot zeven dagen na het uitbreken van de vlekjes.
Verzorging
Zorg dat je kind voldoende drinkt.
Complicaties
Er komen bijna nooit complicaties voor.
Huisarts raadplegen
Wanneer je zwanger bent is het verstandig contact op te nemen met je huisarts of verloskundige wanneer er rode hond in je omgeving heerst.
Roodvonk
Roodvonk wordt veroorzaakt door een bacterie en komt vooral voor bij kleuters
Incubatietijd
Twee tot zeven dagen
Verschijnselen
Plotseling snel oplopende koorts, hevige keelpijn, pijnlijke klieren in de hals, hoofdpijn, stuipen, soms braken en een 'frambozentong'. Na ongeveer twee dagen ontstaat uitslag op de romp (rood kippenvel), onder de oksels en in de liezen. Opvallend is dat een deel van het gezicht, vooral rond de mond niet rood wordt. Meestal zijn de keelamandelen ontstoken en zitten er donkerrode vlekjes op het gehemelte. Na één week zakt de koorts, verbleekt de uitslag en krijgt de tong zijn oorspronkelijke kleur weer terug. Na één tot drie weken vervellen de handpalmen en voetzolen.
Besmettelijkheid
Voor de vlekjes ontstaan tot de verschijnselen ontstaan is de kans op besmetting het grootst.
Verzorging
Roodvonk wordt vaak behandeld met antibiotica, zorg dat je kind voldoende drinkt.
Complicaties
Middenoorontsteking kan voorkomen bij roodvonk
Huisarts raadplegen
Als na twee tot drie weken klachten optreden als pijnlijke gewrichten moet de huisarts geraadpleegd worden.
Vijfde ziekte
De vijfde ziekte is een virusziekte die voornamelijk voorkomt bij kinderen van vier tot tien jaar, het ontstaat meestal tijdens het voorjaar of in de vroege zomer.
Incubatietijd
Eén tot drie weken
Verschijnselen
De ziekte begint met felrode bultjes op de wangen, daarna breidt de uitslag zich uit naar de billen, ledematen en de romp. Vaak treedt er ook koorts op. Kenmerkend is dat de roodheid weg kan trekken en uren later weer terug kan komen. Na ongeveer zeven tot negen dagen verbleken de vlekjes zonder te vervellen of littekens te vormen. Bij inspanning, na een heet bad of zon kunnen de vlekjes terugkeren.
Besmettelijkheid
Vanaf één week voor de ziekte zich openbaard
Verzorging
Er is geen speciale verzorging noodzakelijk
Complicaties
Er komen geen complicaties voor bij de vijfde ziekte
Huisarts raadplegen
Wanneer je in het eerste trimester van je zwangerschap bent en er heerst vijfde ziekte in je omgevind is het verstandig de huisarts of verloskundige te raadplegen.
Waterpokken
Waterpokken worden veroorzaakt door een virus, dit virus is hetzelfde als het gordelroos virus. Waterpokken is een goedaardige ziekte die over het algemeen bij kinderen tussen de twee en zeven jaar voorkomt.
Incubatietijd
Dertien tot achttien dagen
Verschijnselen
Waterpokken begint met vlekjes, na de tweede dag gaat dit over in blaasjes. De blaasjes drogen na enige tijd in en er ontstaan dan korstjes die eraf vallen. De blaasjes komen over het hele lichaam voor, zelfs soms in de mond. De blaasjes jeuken en het kind kan koorts krijgen. Krabben moet vermeden worden omdat de blaasjes geïnfecteerd kunnen raken.
Besmettelijkheid
Deze ziekte is erg besmettelijk, van 2 dagen voor het ontstaan tot alle blaasjes ingedroogd zijn
Verzorging
De jeuk kan behandeld worden met verschillende middeltjes, houdt de nagels van je kind schoon en kort.
Complicaties
Door krabben kunnen de blaasjes ontstoken raken.
Huisarts raadplegen
Wanneer de waterpokken gepaard gaan met hoge koorts.
Zesde ziekte
De zesde ziekte wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een vitus en komt voor bij kinderen van zes maanden tot ongeveer drie jaar.
Incubatietijd
Ongeveer vijf tot veertien dagen
Verschijnselen
Plotseling hoogoplopende koorts die drie tot vijf dagen aanhoudt. De temperatuur daalt even plotseling als hij gestegen is, vervolgens verschijnt de uitslag. Meestal jeuken de plekjes niet.
Besmettelijkheid
De besmettelijkheid is onbekend
Verzorging
Er is geen speciale verzorging nodig
Complicaties
Er komen geen complicaties voor
Huisarts raadplegen
Wanneer er koortsstuipen optreden
Hersenvliesontsteking
Hersenvliesontsteking komt relatief weinig voor bij zuigelingen en kinderen. We maken onderscheid tussen bacteriële en virale meningitis. In de verschijnselen die optreden maakt dit geen verschil. Het is wel van groot belang dat hersenvliesontsteking snel wordt ontdekt.
Verschijnselen
Bij pasgeboren en jonge baby's.
Slecht drinken, grauw zien, luierpijn, verhoogde prikkelbaarheid, veel huilen en soms braken. Koorts treedt meestal niet op.
Oudere baby's en peuters.
Stuitrekkingen, hoog en schril huilen, pijnlijkheid bij aanraken, luierpijn en nekstijfheid. Daarnaast is er meestal moeite met zelfstandig zitten, Kind kan alleen rechtop zitten wanneer er 2 armen achter de rug steun geven.
Oudere kinderen
Acute ziekte, hoge koorts, nekstijfheid, hoofdpijn en sufheid. Bij het buigen van het hoofd worden de knieën opgetrokken en in liggende houding kunnen de benen niet hoger dan 45 graden geheven worden.
Huisarts raadplegen
Bij alle bovengenoemde verschijnselen is het belangrijk direct contact op te nemen met de huisarts.
Meer weten?
Alle informatie lees je in de folder Kinderziekten.
Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid, of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust eens langs bij je Alphega apotheek. Wij zijn je graag van dienst.
Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt, raden we aan te laten controleren of ze samengaan met eventuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt. Geef het gebruik van deze zelfzorgmiddelen dan ook altijd door aan jouw apotheek.